PROLAKTIN

Hormon prolaktin luči se u prednjem režnju hipofize. To je mala žlijezda smještena u mozgu koja svojim hormonima utiče na rad drugih žlijezda sa unutrašnjim lučenjem (štitna žlijezda, nadbubrežne žlijezde i polne žlijezde). Prolaktin je inače hormon zadužen za početak lučenja mlijeka poslije porođaja.

Za sada je opisano preko 80 različitih funkcija prolaktina. Njegovo djelovanje, pored uloge u sekreciji mlijeka, odnosi se još i na regulaciju reprodukcionog ciklusa, na metabolizam fetusa i majke tokom drugog stanja i perioda dojenja. Inače, neznatne varijacije koncentracija prolaktina mogu se primijetiti i kod zdravih žena tokom dana, u nekim stresnim situacijama, poslije pregleda dojki i na primjer pregleda kod ginekologa. Takodje, i u periodu oko ovulacije, nivo ovog hormona je blago povišen i nema kliničku važnost.

Problemi sa lučenjem prolaktina

Ako postoji mali tumor u predjelu prednjeg režnja hipofize koji inače luči prolaktin hormon nezavisno od trudnoće i dojenja, simptomi koje u tom slučaju dobija kod žena su: prestanak menstrualnog ciklusa, lučenje mlijeka iz dojki, sterilitet i promjene u psihičkom raspoloženju. Praksa kaže da je vrlo često da pacijentkinje u tom slučaju prvo zatraže pomoć kod psihijatra.

Prije pojave simptoma tumora (glavobolje, osjećaj umora, poremećaji sa vidom zbog pritiska tumora na očni živac). To je razlog što se kod analiza hormona kod žena koje imaju problem sa izostankom menstruacije – često određuje i nivo prolaktina.

Pošto je prolaktin izuzetno osjetljiv na stres, test se izvodi ujutro, poželjno vrijeme za prikupljanje uzorka je 3-4 sata nakon buđenja i nakon 8-14 sati natašte, potrebno je mirovati 30 minuta prije uzorkovanja krvi.

Osjetljivost prolaktina

Na lučenje hormona prolaktina djeluju brojni faktori (lijekovi, kao što su triciklični antidepresivi, metoklopramid, cimetidin).

Kod muškaraca je, u slučaju da je nivo ovog hormona povišen, prvi simptom impotencija, a nekada se desi i blago uvećanje dojki. Kada je prolaktin uvećan, često tumor bude i enormne veličine, a pacijent se doktoru obrati za pomoć tek onda kada se dese ozbiljne promjene, a koje se uglavnom odnose na poremećaje sa vidom.

Visoke koncentracije prolaktina mogu da ukazuju i na bolesti bubrega. I dok kod muškaraca hiperprolaktinemija uzrokuje impotenciju, kod žena će isto tako biti smanjen libido.

Liječenje prolaktinoma (bolesti koja nastaje uslijed poremećenih vrijednosti prolaktina i koja se karakteriše postojanjem tumora) potrebno je zbog sprečavanja obolijevanja od osteoporoze i radi vraćanja polne funkcije. Dosta dobre rezultate daje terapija lijekovima koji smanjuju lučenje ovog hormona, pa tako i veličinu tumorske mase. Liječenje obično dugo traje, a pored lijekova, nešto rijeđe se pristupa operativnom zahvatu.

Smanjen nivo prolaktina

Nedostatak hormona prolaktina (nizak nivo) sa sobom nosi nemogućnost dojenja dok ostale posljedice za sada nisu utvrđene.

Nizak nivo prolaktina može nastati uslijed poremećaja rada prednjeg režnja hipofize a uobičajeni uzrok je Sheehanov sindrom koji nastaje poslije porodjaja.Veličina hipofize raste dok je žena u drugom stanju, a ako na porođaju žena izgubi više krvi, može se desiti infarkt hipofize. Još neki od uzroka su: povrede glave, infekcije, bolesti koje oštećuju glavu, naslijedni faktor, uzimanje nekih lijekova…

Smanjeni nivoa ovog hormona mogu da prate i sljedeće bolesti i poremećaje: karcinom dojke, hipofunkcija štitaste žlijezde, šizofrenija, paranoidna stanja, psihoze, anoreksija, depresija, bulimija i reumatoidni artritis.